Wspominamy Marka Zowsik i innych piłkarzy Polonii

W najbliższy weekend większość z nas wybierze się odwiedzić groby, powspominać i pomodlić za tych, których nie ma już wśród nas. Na wielu warszawskich cmentarzach spoczywają też piłkarze, który występowali w warszawskiej Polonii. Poniżej podajemy miejsca ich pochówku. Jeśli będziemy już na cmentarzu, warto podejść, do często już zapomnianych, grobów polonistów.

W tym roku mija też 20-sta rocznica śmierci Marka Zowsik. Razem z jego synem – Grzegorzem, wspominamy tego piłkarza. Zowsik, urodzony 28 października 1958 roku, do Polonii przyszedł w latach 70-tych z Poloneza Warszawa. Wcześniej jeszcze szkolił się w innych warszawskich  klubach – MOP Warszawa i Stal FSO Warszawa. Krótko po przyjściu do „Czarnych Koszul” osiągnął pierwszy sukces, w 1977 sięgnął z Polonią po Mistrzostwo Polski Juniorów. W tym okresie, choć miał tylko 18 lat, występował też w pierwszym zespole i miał duży udział w awansie Polonii do II ligi (wówczas II poziom). Pozycją, na której najchętniej grał była obrona. W „Czarnych Koszulach” występował przez ponad 7 lat, w swojej polonijnej karierze zaliczył kilka spadków – do III ligi i awansów – do II ligi. W 1984 roku Zowsik zdecydował się porzucić warszawski futbol i przeniósł się do katowickiego GKS-u. Był to dla tego piłkarza na pewno sportowy awans, GKS występował wówczas na najwyższym szczeblu rozgrywek, na Śląsku miał też zapewne lepszą pensję. Choć decyzja o transferze w teorii wydawała się dobra, okazała się błędną. W GKSie wystąpił tylko w jednym meczu, a w zimę zmienił klub na zdecydowanie słabszy – MK Górnik Katowice. Na Śląsku zaczęły się również problemy tego piłkarza z alkoholem, które były później też przyczyną rodzinnych kłopotów. W 1987 roku wrócił jeszcze na Mazowsze i rozegrał jeden sezon w Polkorze Piaseczno, z którym wygrał ligę okręgową. Potem, w wieku 30 lat zakończył karierę piłkarską, a 7 lat później niestety odszedł z tego świata.

CMENTARZE, NA KTÓRYCH POCHOWANI SĄ POLONIŚCI:

CMENTARZ BRÓDNOWSKI

• Zdzisław Gierwatowski – kwatera 87A, rząd 3, grób 20 – piłkarz Polonii, grał w mistrzowskim sezonie 1946, uczestnik Powstania Warszawskiego.
• Kazimierz Łabęda (1922-1978) – kwatera 61A, rząd 1, grób 14 – piłkarz i wychowanek Polonii, w jej barwach występował od 1936 do 1956 roku, po Powstaniu Warszawskim został wywieziony do obozu, następnie uwolnili go alianci, do jesieni 1947 roku przebywał w Anglii. Zdobył ucharu Polski z Polonią w 1952 roku, na początku lat 60-tych przez rok trenował pierwszego zespołu Polonii, prowadził też Mazowsze Grójec, Okęcie i Sarmatę. Zmarł nagle, jako sportowiec, w trakcie meczu oldbojów Polonii w Nowym Dworze Mazowieckim, 2 października 1978 roku.
• Henryk Jaźnicki – kwatera 4B, rząd 2, grób 24 – piłkarz, wychowanek Polonii, grał w tym klubie w latach 1938-39, 1945, 1947-1952 – można określić go wielkim pechowcem, bo nie było go w Polonii w mistrzowskim sezonie 1946, a karierę zakończył miesiąc przed zdobyciem przez Polonię Pucharu Polski w 1952. Poza piłką nożna uprawiał też inne sporty: siatkówkę, koszykówkę i piłkę ręczną. Był więzieniem na  Pawiaku. Zmarł 25 lutego 2004 roku w wieku 87 lat.
• Grzegorz Kostyk – kwatera 14H, rząd 1, grób 20 – piłkarz, wychowanek Polonii, zmarł 7 czerwca 2001 w wieku 25 lat.
• Bogusław Ograbek – kwatera 6L, rząd 1, grób 4 – były piłkarz, przez całe życie związany z Polonią, po zakończeniu kariery sportowej funkcjonował jako kierownik sekcji piłkarskiej, wieloletni szef oldbojów.
• Leonard Szczawiński – kwatera 35D, rząd 4, grób 5 – zdobył z Polonią  w 1952 roku, był wychowankiem konspiracyjnego zespołu Błysk, jedna z legend Polonii, na boisku występował długo po ukończeniu 40. roku życia, po zakończeniu kariery grał w oldbojach, do końca mocno związany z klubem. Podobno w 1972 roku zdobył motorowodne mistrzostwo Polski w klasie SE 850. Zmarł 15.6.1996 w rodzinnej Warszawie.

• 

  Władysław Szczepaniak – kwatera 33H, rząd 3, grób 16 – legenda Polonii, mistrz Polski 1946,  rozegrał około 650 meczów w barwach klubu, olimpijczyk.
  

• Wojciech Szczerba – kwatera 9D, rząd 3, grób 12 – piłkarz Polonii, zginął w wypadku samochodowym 6 kwietnia 2004 w wieku 23 lat. Wiosną 2002 awansował do kadry I zespołu Polonii. Był synem znanego boksera Kazimierza Szczerby.
• Tadeusz „Kostek” Świcarz – kwatera 49I, rząd 4, grób 2 – piłkarz Polonii, jeden z liderów mistrzowskiej drużyny z 1946 roku, reprezentował też Polskę (5 meczów). Świcarz bardzo mocno odczuł skutki wojny – był wyznaczony do przymusowych robót, z który uciekał, wziął też udział w Powstaniu Warszawskim, niestety dostał się potem do  niewoli, ale na szczęście udało mu się z niej uciec.  Zmarł 6 czerwca 2002 roku w wieku 82 lat.
• Stanisław Woźniak – kwatera 110K, rząd 2, grób 16 – piłkarz, wychowanek Polonii, w której grał w latach 1936-52, występował też w mistrzowskim sezonie 1946, latem 1944 został wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec. Niemal cudem pozbył się broni przygotowanej na Powstanie podczas rewizji , co uratowało mu życie. Zmarł w czerwcu 1982 roku w wieku 62 lat.
• Edmund Zientara – kwatera 27E, rząd 5, grób 5 – piłkarz, wychowanek Polonii, grał w niej w latach 1947-50, w tym czasie rozegrał też 1 mecz w reprezentacji Polski (w sumie wystąpił dla biało-czerwonych 40 razy). Później był zawodnikiem Gwardii i Legii, wystąpił też na Igrzyskach w Rzymie w  1960 roku. Pod koniec lat 40-tych,  po dezercji z wojska, używał nazwiska ciotecznego brata rozstrzelanego przez Niemców w alei Szucha Andrzeja Szczepańskiego. W PZPN był szefem szkolenia, sekretarzem generalnym, członkiem zarządu, dyrektorem biura. Organizował spotkania dawnych reprezentantów Polski. Zmarł w sierpniu 2010 roku w wieku 81 lat.
• Wojciech Krupa (1942-2014) – kwatera 19D, rząd 2, grób 30 Urodzony w maju 1942 roku, wychował się i mieszkał na Grochowie. Do Polonii trafił wiosną 1958. Krótko, na czas służby wojskowej, zmienił barwy klubowe, przechodząc do Lublinianki. Po zakończeniu kariery nie opuścił „Czarnych Koszul”, występując przez długie lata w zespole oldbojów. Był niemal na każdym meczu Polonii i kiedy tylko czas na to mu pozwalał pojawiał się na Konwiktorskiej. Wielki miłośnik Polonii. Zmarł 25 marca 2014 roku.
• Kazimierz Burkacki – kwatera 4B, rząd 2, grób 26 Piłkarz Polonii w czasie wojennych rozgrywek okupacyjnych.

CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI (ul. Młynarska 54/56/58)

• Jan Stanisław Gebethner – aleja 19, grób 10 – współzałożyciel Polonii w 1911 roku, wespół z Wacławem Denhoff-Czarnockim, dr filozofii, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego (1918), księgarz, wydawca, piłkarz, lekkoatleta, narciarz, później działacz, m.in. wiceprezes PZLA w okresie międzywojennym. W 1929 roku przejął po ojcu prowadzenie firmy księgarskiej „Gebethner i Wolff”. Zmarł w czerwcu 1981 roku w wieku 87 lat.

• 

  Jan Loth – aleja F, grób 34 – bramkarz i pomocnik Polonii Warszawa w latach 1919-1927. Pięciokrotnie reprezentował Polskę – jako prawdopodobnie jedyny na świecie otrzymywał powołania do drużyny narodowej raz jako bramkarz, innym razem jako gracz z pola. Ukończył warszawską Wyższą Szkołę Handlową, pisał do „Przeglądu Sportowego” i jako komentator giełdowy do „Polski Gospodarczej”. Oprócz futbolu trenował lekkoatletykę oraz reprezentował Polskę w tenisie. Zmarł w wieku 32 lat po długotrwałej chorobie płuc w roku 1933.

• Stefan Loth – aleja F, grób 34 – W Polonii był kapitanem zespołu, a po zakończonej karierze wiceprezesem klubu. Jego talenty dostrzegał PZPN i Stefan Loth kilkakrotnie wystąpił w roli selekcjonera kadry. Był także sędzią piłkarskim. Z powodzeniem uprawiał również tenis ziemny, należąc do polskiej czołówki. Poza sportem działał w Wojsku Polskim. W 1932 roku został Szefem Sztabu 28 Dywizji Piechoty. Dwa lata później został przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko II oficera sztabu inspektora armii. Zginął 16 lipca 1936 roku w katastrofie lotniczej pod Gdynią.
• August Loth – aleja F, grób 34 – ojciec Jana i Stefana, prezes honorowy Polonii po 1924 roku (wcześniej od 1921 prezes rzeczywisty), pastor Parafii Ewangelicko-Augsburskiej, twórca gimnazjum im. Mikołaja Reja.

CMENTARZ EWANGELICKO-REFORMOWANY

• Andrzej Przeworski –Wicemistrz Polski z Polonią w 1921 roku. Przez większość kariery był związany z Cracovią. Uważany za pierwszego w kraju bramkarza, który umiał grać na przedpolu. Działacz klubowy Cracovii i Polonii Warszawa, w PZPN od 1921 roku. Sędzia piłkarski. Uczestnik wojny bolszewickiej w stopniu podporucznika (1920) oraz kampanii wrześniowej. W czasie I wojny światowej wcielony do 1. Dywizji Pancernej gen. Maczka, przeszedł cały szlak bojowy w randze kapitana. Do Polski wrócił w lipcu 1946 roku, udzielając się społecznie w warszawskiej Polonii.

CMENTARZ POWĄZKOWSKI

• Tadeusz Kazimierz Groszkowski (1893-1957) – kwatera 100, rząd 2, grób 12-13 Piłkarz Polonii, uczestnik historycznego pierwszego meczu Polonii w 1911 roku, grał też w 1912 oraz w debiucie drużyny w czarnych koszulach, 23 lutego 1913 roku (Polonia-Korona 4:0).
• Walerian Kisieliński – kwatera 284 wprost, 4 rząd, grób 16 – piłkarz, olimpijczyk w barwach Polonii na igrzyskach w Berlinie w 1936, zmarł 19.2.1988
• Włodzimierz Krygier – kwatera 194, 4 rząd, grób 1-2 – jedyny w historii zawodnik Polonii, który reprezentował klub na igrzyskach zimowych, konkretnie w Lake Placid w 1932 jako hokeista. Poza tym piłkarz Czarnych Koszul (ponad 100 meczów), przedstawiciel Polonii na zjeździe zakładającym ligę piłkarską w 1927, zmarł w 1975 roku w Londynie, prochy sprowadzono na Powązki.

• 

  Marian Łącz – kwatera 105, rząd 2, grób 18 – piłkarz i aktor, zdobył z Polonią Puchar Polski w 1952 roku. Z wywiadu z Edmundem Zientarą: „Marian Łącz grał w Polonii, w Teatrze Polskim i w filmie. Był bardzo dobrym napastnikiem. A dzięki jego aktorstwu piłka nożna, zwłaszcza zaś Polonia, stała się popularna wśród artystów. Na nasze mecze na Konwiktorską przychodziła śmietanka towarzyska Warszawy – Adolf Dymsza, żona Makusia, też aktorka Halina Dunajska, z córeczką w wózku Laurą, która też potem została aktorką. Bywał słynny przedwojenny amant ekranu Jerzy Pichelski, inni aktorzy Teatru Polskiego, uczestnik zamachu na kata Warszawy Franza Kutscherę Michał Issajewicz „Miś”.

• 

  Janusz Wincenty Mück – kwatera 24, rząd 3, grób 1/2/3 – grał w historycznym pierwszym meczu Polonii w historii 19.11.1911 Polonia – Korona Warszawa, w 1913 roku sprowadził z Łodzi czarne koszulki dla piłkarzy Polonii, wicemistrz Polski z Polonią w 1921, później wieloletni członek honorowy klubu.

• Marian Strzelecki – kwatera 226, rząd 5, grób 3-4 – jeden z założycieli Polonii statutowej w 1915 roku, zmarł 15.4.1946 na grypę, międzywojenny piłkarz i działacz Polonii, redaktor naczelny Przeglądu Sportowego, wcześniej redaktor pierwszego Polonijnego biuletynu „Echo” (listopad 1916-styczeń 1918), autor dwóch powieści sportowych.
• Jan Habich – kwatera 70, rząd 6, grób 2-3 – Początki jego kariery sportowej w Polonii sięgają najdawniejszych czasów klubowych. Grał w hokeja, futbol, największym jego sukcesem było wicemistrzostwo Polski na 1500 m. W lekkoatletyce kariera Habicha była obfita w sukcesy – zdobył kilka tytułów mistrzowskich na 100-400 m. Nadzwyczaj przedsiębiorczy, był duszą Polonii w latach drugiej wojny światowej. W 1931 roku nadano mu tytuł dożywotniego członka Polonii. Po wojnie wieloletni społeczny działacz klubu. Zmarł w 1977 roku.

CMENTARZ PÓŁNOCNY NA WÓLCE WĘGLOWEJ

• Krzysztof Mętrak – kwatera E-III-1, rząd 1, grób 13 – piłkarz Polonii na przełomie lat 50-tych i 60-tych, później krytyk filmowy, eseista, poeta, felietonista .
• Marek Jakóbczak – kwatera W-X-6, rząd 6, grób 11 – piłkarz Polonii przełomu lat 80-tych i 90-tych Zmarł po ciężkiej chorobie w wieku 44 lat 27 czerwca 2014 roku.
• Marek Zowsik – kwatera: S-VII-12 Rząd: 13, Grób: 20 – obrońca Polonii w latach 80-tych i 90-tych. Mistrz Polski juniorów w 1977.

CMENTARZ KOMUNALNY W PIASECZNIE

• Henryk Borucz – jeden z najbardziej legendarnych piłkarzy Polonii, grał na pozycji bramkarza, mistrz Polski 1946 i zdobywca Pucharu Polski 1952.

CMENTARZ W SKOLIMOWIE (KONSTANCIN)

• Jan Raniecki – właściciel, sponsor i dobroczyńca Polonii, zmarł na zawał serca 1 marca 2006 roku w wieku 70 lat.

TABLICA PAMIĘCI W MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

• 

  Tadeusz Gebethner – kolumna 190, pozycja 13 – jeden ze współzałożycieli Polonii Warszawa, pierwszy prezes Polonii i zarazem piłkarz. Wraz z drużyną Polonii Warszawa, wywalczył w 1921 roku tytuł wicemistrza Polski. W latach 1915-1925 rozegrał łącznie 137 oficjalnych meczów w barwach swojego macierzystego klubu, będąc jednocześnie przez większość z nich kapitanem drużyny. Pochodził ze znanej rodziny warszawskich księgarzy, a jego dziadek Gustaw był twórcą księgarni Gebethner i Wolff. Brał udział w Powstaniu Warszawskim, w czasie którego został ciężko ranny i stracił rękę oraz nogę. Po kapitulacji powstania przebywał w stalagu XI-A Altengrabow w rejonie Magdeburga. W pobliskim lazarecie zmarł 14 października 1944 na skutek ran odniesionych w powstaniu.

• Ludwik Franciszek Skrzypek – kolumna 149, pozycja 49 – piłkarz Polonii, jej zawodnik w latach 1929-1935, w trakcie Powstania Warszawskiego walczył w Zgrupowaniu „Baszta” na Mokotowie. Pseudonim „Gol”. Stopień: strz. Zginął na ul. Szustra. Miał 33 lata.

CMENTARZ PRAWOSŁAWNY (Wolska 138/140)

• Andrzej Zelenay – kwatera 47, rząd 3, grób 15 – piłkarz Polonii, zdobywca Pucharu Polski 1952

CMENTARZ WOLSKI

• Edward Brzozowski – kwatera 12, rząd 2, grób 15 – piłkarz Polonii, grał w mistrzowskim sezonie 1946, reprezentant Polski (6 meczów).
• Jerzy Fronczak – kwatera 98, rząd 2, grób 13 – piłkarz Polonii, grał w mistrzowskim sezonie 1946, spokrewniony z Jerzym Szularzem, zmarł 3.8.1980.
• Zygmunt Ochmański – kwatera 59, rząd 2, grób 2 – piłkarz Polonii, grał w mistrzowskim sezonie 1946, reprezentował Polskę (1 mecz), uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Wychowywał się w słynnej „piłkarskiej” kamienicy przy ul. Górczewskiej 15, skąd wywodziło się kilku innych piłkarzy Polonii: Jerzy i Wacław Szularzowie, Tadeusz Świcarz, Jerzy Fronczak. Zygmunt Ochmański zmarł 10 czerwca 2003 roku w wieku 81 lat.
• Jerzy Szularz – kwatera 104, rząd 2, grób 20 – piłkarz Polonii, grał w mistrzowskim sezonie 1946, zdobył też z KSP Puchar Polski 1952, gracz wielkiej klasy i ogromnej waleczności, później m.in. szkoleniowiec pierwszej drużyny Polonii. Walczył w Powstaniu Warszawskim, ranny przy pomniku Kopernika na Nowym Świecie (Batalion „Czata ’49”). Zmarł 7 maja 2005 roku.

Ogromne słowa podziękowania dla Polonijnych Patriotów i koledze Piromanowi, którzy udostępnili nam informacje na temat grobów naszych byłych piłkarzy.

Źródło: własne / Polonijni Patrioci